اكسیر شادی در مدرسه

اكسیر شادی در مدرسه

دانش‌آموزان مهم‌ترین ركن نظام آموزش و پرورش هر كشوری محسوب می‌شوند.

عواملی كه می‌تواند این سرمایه ملی را برای رشد بهینه و كیفی آماده سازد، مهارت‌های رفتاری است كه در محیط آموخته می‌شود نه فقط محفوظات علمی.

مدارس تامین‌كننده نیروی كیفی جامعه‌اند و نه فقط تامین‌كننده كمیتی از خیل عظیم نیروی انسانی كه به‌عنوان تحصیل كرده روانه جامعه می‌شوند. پس شناسایی و ایجاد زمینه برای رشد خصایل ممتاز بشری، اولین دغدغه دست اندركاران تعلیم و تربیت در كلیه فعالیت‌های علمی یا فرهنگی است كه باید با تمام وجود خود را وقف ایفای این وظیفه سنگین كنند.

نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و تكامل همه ابعاد وجودی یك دانش‌آموز در بعد جسمانی، شناختی، عاطفی، اخلاقی و معنوی می‌شود. چنانچه یك بعد از این ابعاد دچار صدمه شود و یا مورد غفلت و فراموشی قرار گیرد، دانش‌آموز به توانایی‌ها و شایستگی‌های كامل دست نخواهد یافت.

این وظیفه مسئولین تعلیم و تربیت است كه شرایطی را فراهم آورند تا تمام نیازهای او تامین شود.

شاد زیستن برای كودك به همان اندازه مهم است كه تغدیه خوب، محبت كردن و حفاظت از او اهمیت دارد، زیرا سلامت روحی و روانی و فیزیكی و جسمانی او را تامین می‌كند.

نرخ شادی و خنده در مدارس ما بسیار پایین است. میزان شیوع خنده و توسعه فضای فرح بخش در آموزشگاه‌ها مورد بی‌مهری قرار گرفته است.

در جامعه و مدرسه فاقد شادی، سخن‌گفتن از شادی قدری مشكل خواهد بود. یكی از مشكلات هر جامعه غفلت از شادی و نشاط و در نتیجه افزایش بیماری‌های مختلف روانی از قبیل اضطراب و افسردگی است. با شادی و نشاط زندگی معنا پیدا می‌كند و در پرتو آن دانش‌آموزان خصوصاً در دوران نوجوانی و جوانی می‌توانند خود را ساخته و قله‌های سلوك و پله‌های ترقی را چالاكانه بپیمایند. جامعه زنده و پویا جامعه‌ای است كه عناصر شادی‌آفرین در آن فراوان باشد.

در گذشته به‌نظر می‌رسید كه وظیفه آموزش و پرورش تولید عده‌ای فارغ التحصیل است كه فقط بتوانند امرار معاش كنند اما چنین می‌نماید كه در قرن جدید نظام‌های آموزش و پرورش این مرحله را پشت سر گذاشته و سرلوحه تعلیم و تربیت در یك جمله خلاصه شده است؛ « شوق زندگی كردن را به دانش‌آموزان بیاموزیم». پس باید معتقد باشیم كه درحقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است.

در بند 12 آیین نامه اجرایی مدارس مصوب 1379 شورای‌عالی آموزش و پرورش در تبیین وظایف مدیران مدارس چنین آمده است:

یكی از وظایف مدیران مدارس فراهم كردن شرایط لازم برای جلوگیری از خستگی مفرط دانش‌آموزان از طریق:

1 - نظارت مستقیم بر فعالیت‌های آموزشی و پرورشی مدرسه

2 - نشاط آور ساختن محیط مدرسه و استفاده از روش‌های مناسب تشویق

همچنین در اعلامیه جهانی داكار آمده است:

« معلمین می‌بایست توان خوشایند كردن، سالم‌تر كردن و بارورتر كردن محیط‌های آموزشی را كسب كنند». پس باید بكوشیم تا عشق، جرأت، ایمان، امید و اعتماد، اعتدال در كارها و نشاط و پویایی در كار و رفتار و.... را در خویشتن، همكاران، خانواده‌ها و كودكان و نوجوانان گسترش دهیم و با هم شادی و سلامت به ارمغان آوریم و برای سعادت بشر تلاش كنیم و این شعار حیات بخش را سر دهیم كه؛

نوبت كهنه فروشان درگذشت

نو فروشانیم و این بازار ماست.

چگونه مدرسه‌ها با نشاط می‌شوند

1 - باید در كیفیت كار مؤسسات آموزشی تجدید نظر كرد و به شاخص‌های نشاط در چارچوب آن مفهوم بخشید.

2 - اگر قرار است پیشرفتی در جامعه حاصل شود باید از مدرسه شروع شود. مدیر مدرسـه عـامل بسیـار مهمـی است كـه می‌تواند جمعیت كثیری را تحت‌تأثیر قرار دهد. مدیر می‌تواند مدرسه را به یك جایگاه ارزشی مبدل ساخته و با راهكارهای مختلف با ایجاد شادی و نشاط مدرسه را جایگاه رشد و بالندگی دانش‌آموزان سازد و به آنها احساس اعتماد، سربلندی، توانایی و غرور هدیه كند.

3 - با نشاط‌سازی‌ فضای فیزیكی مدرسه

نسل جوان به محرك‌هایی كه نشانه‌های زیبایی و سر زندگی و شادابـی در آنهـاست تمـایـل و علاقـه بیشتـری نشـان می‌دهند. تامین نشاط و شادابی در محیط ابتدا از مدرسه شروع می‌شود. لذا ایجاد نشاط و شادابی در مدرسه از ورودی مدرسه تا داخل كلاس‌های درس، شایان توجه است.

با نشاط‌سازی‌ فضای فیزیكی مدرسه، موجب افزایش كارایی و یادگیری در دانش‌آموزان می‌شود.

4 - ایجاد روابط انسانی مطلوب بین اركان مدرسه

شرایط مطلوب كار موجب تقویت روحیه معلمان و افزایش میل و رغبت و علاقه آنان به كار و غرور و افتخارشان در مدرسه خواهد شد( وایلز 1989)

معلم، دانش‌آموز و مدیری كه از كار خود لذت نمی‌برند در حقیقت كاری نمی‌كنند. هركس زمانی بهتر كار می‌كند كه از آن احساس لذت می‌كند.

5 - استفاده از روش‌های فعال تدریس

معلمانی كه از روش‌های فعال استفاده می‌كنند، كلاس‌های شادتری دارند. مشاركت دانش‌آموزان در كلاس و آموختن آنها را از كسالت و بی‌حالی رها ساخته، شادابی و نشاط را تقویت می‌كند.

6 - كار آموزش و پرورش آموزش ارزش‌های انسانی همچون، ایمان، عشق، امید، جوانمردی و... به كودكان و دانش‌آموزان است.

7 - آموزش ارزش‌های انسانی با سادگی و جذابیت با استفاده از كتاب‌ها، فیلم‌ها، نمایش‌ها و... همراه است.

8 - ایجاد رابطه دوستانه با نوجوانان و كودكان

9 - معرفی الگوهای مناسب

10 - تشویق كردن و ارزش‌گذاری برای ایجاد حس عزت و اعتماد به نفس و در نتیجه احساس لذت و شادی از فعالیت

11 - آموزش روابط اجتماعی مناسب به دانش‌آموزان

12 - توجه به معیارها و ملاك‌ها و عوامل شادی‌آفرین در سنین مختلف

در دوران كودكی، برآورده شدن احتیاجات اساسی جسمی و روانی عامل وجد و سرور است.

در دوران نوجوانی پذیرش از طرف اعضای خانواده و گروه همسالان و نیز ابراز موفقیت در كارهای شخصی و امور تحصیلی شادی‌آفرین است.

در جوانی و بزرگسالی، كسب مهارت‌های لازم برای تصدی شغلی، پیشرفت در كار و تحصیل، موفقیت در كارهای هنری و ورزشی احساس وجد و مسرت را به‌وجود می‌آورد.

13 - دولت نیز برای افزایش شادی میان افراد جامعه، خصوصاً كودكان و دانش‌آموزان بهتر است:

الف- از پخش برنامه‌هایی كه مروج خشونت‌اند، جلوگیری كند.

ب- به رسانه‌های جمعی كمك كند تا محبت را ترویج كنند و مبلغ زندگی متعادل باشند.

ج- تكریم و سپاس از طبیعت را آموزش دهند و روش زندگی افرادی را تبلیغ كنند كه الگوی خدمت ایثارگرانه بوده‌اند.

د- شغل، بهداشت، درمان و هزینه‌های معیشت مردم را تامین كند تا نگرانی آنان در این زمینه از بین برود.

14 - آموزش این نكته كه تلاش در ذات خود ارزشمند است و كار و كوشش باعث برخورداری از بهداشت روانی منـاسب می‌شود.

15 - تشویق دانش‌آموزان به خلاقیت و نوآوری و ایجاد زمینه‌هایی برای بروز استعداد آنها

زنگ تفریح

شادی، حاصل ارتباطی سازنده بین فرد و خدایش، بین فرد و همنوعانش، بین فرد و وظایفش در جامعه است. كسانی كه احساس عشق و امنیت می‌كنند، بسیار كمتر از دیگران دچار بیماری و سانحه می‌شوند.

شادی مقوله‌ای درونی است كه با عشق و امنیت همراه است و جز با تلاش‌های فردی به دست نمی‌آید و برای اینكه شادی عمر را به برترین پایه برسانیم به سرمایه‌گذاری نیازمندیم.

باید برای افزایش عناصر مثبت شادی و كاستن از عناصر منفی آن با امیدواری تا وقتی كه كوشش هایمان به شكوفه بنشینند بردبار و صبور باشیم.

باید ایمان داشته باشیم كه با صرف وقت و كوشش مجدانه در پرورش فرزندان شاد، سلامت جامعه انسانی فراهم خواهد شد. بنابراین برای افزایش شادی تمام عمر، باید وقت صرف كنیم و شكیبا باشیم تا به هدف برسیم و با توجه به اینكه آسایش و شادی انسان‌ها و سلامت محیط زیست به‌طور غیرمستقیم بر شادی ما و فرزندانمان اثر دارد،پس با محبت و خدمت به دیگران، فرصت شاد زیستن را برایشان فراهم كنیم.